Geschiedenis van de kerk - architectuur
De parochie 'Onze Lieve Vrouw Koningin van de Vrede'
werd gesticht op 8 december 1918. De naam van parochie en kerkgebouw hangen
duidelijk samen met het einde van de Eerste Wereldoorlog in dat jaar. Voordat
de kerk door de Haarlemse bisschop Callier op 7
augustus 1924 werd ingewijd, was er in een voormalige stalhouderij aan de
Ceintuurbaan een noodkerk die "De stal van Bethlehem" werd genoemd.
Jos Bekkers, de architect van de Vredeskerk, was bij het begin van de
bouw 31 jaar oud. Zijn motto was: 'Alles zien op het altaar', dus geen zicht
belemmerende pilaren.
De vader van Jos Bekkers, P.J.(Peter) Bekkers (1859-1918) was een leerling
van Pierre Cuypers (1827/1921). Aangezien het sinds 1815 aan de katholieken was
toegestaan hun geloof weer in de openbaarheid te beleven en vorm te geven,
kon Cuypers talloze kerken restaureren en door het hele land heen nieuwe
bouwen in de stijl van de neogotiek. In Amsterdam bouwde hij ook het
Rijksmuseum (dat in 1885 werd voltooid) en het Centraal Station (voltooid in
1889).
Tot een volgende generatie behoorde H.P. Berlage (1856-1934), in wiens werk
een sterk accent werd gelegd op het 'doen spreken' van de gebruikte
materialen (met name Hollandse baksteen), op vereenvoudiging van vormen
(grote muurvlakken, constructief gebruik van natuursteen) en versobering van
de ornamentiek.
Beurs van Berlage
Het is interessant om in dit verband de toren van de Vredeskerk te
vergelijken met die van de beroemde Beurs van Berlage aan het Damrak
(voltooid in 1903). Maar meer nog lijkt deze toren, onder andere vanwege de
tegelversiering van de topgevels, op de toren van ' De Boom' (kerk van de H.
Franciscus van Assisi, 1911) aan de Admiraal de Ruyterweg in Amsterdam-West,
die werd gebouwd door Bekkers vader.
 Amsterdamse
School
Jos Bekkers heeft zelf enige tijd gewerkt op het architectenbureau van Eduard
Cuypers (1859-1927), een neef van Pierre Cuypers. Drie leerlingen van hem
waren rond 1910 de oprichters geweest van de 'Amsterdamse School' met zijn
expressieve gebruik van baksteen en rijke ornamentiek. In de tijd dat Jos
Bekkers er werkte, bouwde E. Cuypers vooral veel grote gebouwen in een vrij
sobere trant, maar met veel aandacht voor fraai verzorgd metselwerk en
ingehouden versiering. Diens kerken en kapellen uit de jaren 20 vertonen in
hun strakke vormgeving, brede overkappingen en eenvoudig siermetselwerk een
zekere verwantschap met de Vredeskerk.
Slachtoffer
Jos Bekkers werd een slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog. Nadat hij in juli
1944 om onduidelijke redenen door de Duitsers was opgepakt, kwam hij op
21 januari 1945 om het leven in concentratiekamp Büchenwald.
 Vredeskerkplein
Het plein voor de Vredeskerk in de Amsterdamse wijk De
Pijp is één groot kunstwerk. Het ontwerp is van Thom Puckey.
Hij liet zich inspireren door het schilderij de Hof van Eden van de 15 eeuwse schilder Giovanni Paulo, de film “de Kleur van
Granaatappels” van Sergei Paradjanov en de wens van
de Vredeskerk om een fontein op het plein te realiseren.
De stapels boeken in het kunstwerk zijn het symbool voor kennis en de bijbel.
Stenen persen de boeken samen, waardoor er water uitvloeit, een metafoor voor
de wijsheid die uit boeken over de aarde stroomt. De elf concentrische
cirkels van graniet verwijzen naar de ringen van de zon, de maan, de sterren
en de planeten er omheen. Een compleet beeld van hemelse vrede. De bomen
verwoorden de poëzie van een Italiaans dorpsplein en de kerk.
Het kunstwerk is tot stand gekomen dankzij bijdragen van het Amsterdams Fonds
voor de Kunst (AFK) en het UNA-fonds van de Gemeente Amsterdam.
De buurt
De buurt waarin de kerk staat, ligt aan de rand van de
oude volksbuurt 'De Pijp' en vormt de overgang naar de 'nette' Rivierenbuurt
en het 'chique' Oud-Zuid. Een deel van de buurt werd in de twintiger jaren
gebouwd door de katholieke woningbouwverenigingen Het Oosten en Amsteldijk.
Vandaar dat de buurt wel 'Het Papendorp' werd genoemd. De buurt was enorm
kinderrijk. In de jaren 50-60 kwamen er er uit elk
portiek (met 6 bovenwoningen) iedere morgen soms wel 30 kinderen die de om de
kerk gelegen scholen bezochten. Op zondag kwamen er in de kerk, verspreid
over vijf missen, rond de vijfduizend mensen.
Bevolkingssamenstelling
Inmiddels is de bevolkingssamenstelling van de buurt radicaal veranderd. Per
woning wonen er veel minder mensen. Vaak wonen mensen er alleen of met zijn
tweeën. Veelal zijn het bejaarden of (ex-)studenten. In vergelijking met de
begintijd wonen er weinig kinderen in de buurt. Veel huidige buurtbewoners
komen van oorsprong niet uit Nederland en zijn niet-christen. Het is een
uitdaging om als kerkgemeenschap in deze gewijzigde omstandigheden oude en
nieuwe buurtbewoners en stadgenoten met elkaar te verbinden en om een
kerkgebouw in stand te houden waarvan het onderhoud zeer kostbaar is.
Ons kerkgebouw en alle kunstvoorwerpen daarin willen toe leiden naar
en iets zichtbaar maken van het Geheim van God waarvan alles wat ons omringt
getuigt en waarin alle mensen leven, bewegen en zijn.
Willibrordus buiten de
veste
In 2002 is het grootste deel van de voormalige parochie
van Sint Willibrordus buiten de veste (de grote 'kathedraal' aan de Amstel
bij de Ceintuurbaan) officieel bij de Vredesparochie gekomen. Rechts een
tekening van de sloop van de Willibrord in 1973 van de Amsterdamse
kunstenares Rita Lindeman.
Van haar ook een olieverfschilderij van de Vredeskerk
uit 2003 (midden).
 
|
